Ákvörðunartaka

Við stöndum frammi fyrir því að taka ákvörðun. Þetta er ákvörðun sem við þurfum öll að taka, ekki bara ráðamenn. Þetta er ekki flókið mál í sjálfu sér, en grundvallarspurning engu að síður. Hvernig viljum við sjá framtíðina. Aðstæður eru þannig í dag, að við getum ekki frestað þessari ákvörðun eins og við höfum í raun gert allt of lengi. Þessi ákvörðun er nefnilega ein af þessum sem við helst viljum sleppa því að taka. Nú er hins vegar ekki hægt að bíða lengur.

Ég held að við getum flest verið sammála um það að í framtíðinni viljum við búa við hagsæld. Við getum líka, að ég tel, verið sammála um það að við viljum ekki búa við sömu skuldasúpuna og við gerum í dag. Þessi framtíð er hins vegar ekki eitthvað sem við getum tekið sem gefið og hún mun ekki verða án þess að við vinnum að henni.

Við búum núna við kerfi sem býður ekki uppá framtíð í hagsæld og án skuldsetningar. Í núverandi kerfi fylgist þetta tvennt að, hagsældin og skuldsetningin. Samfélagið skapar verðmæti og til þess að einstaklingarnir geti skipst á þessum verðmætum, þá höfum við pening. Öfugt við það sem almennt er talið, þá er það ekki ríkið sem sér um að skaffa það fjármagn sem þarf til að hagkerfið gangi. Vissulega þá skaffar ríkið pening, þ.e. seðla og mynt, en þetta er ekki nema um 5 – 10 % af því fjármagni sem er í umferð. Bankakerfið sér um að senda restina út í hagkerfið í formi lána sem við borgum vexti af. Aukin hagsæld þarfnast aukins fjármagns, núverandi kerfi sér til þess að bankarnir skaffi þetta fjármagn í formi aukinna skulda. Þetta skýrir það hvers vegna, þrátt fyrir aukna hagsæld, skuli vinnuálag vera meira á einstaklingana en eignamyndun minni. Það er kaldhæðnislegt, en því meira sem við leggjum á okkur og því meiri verðmæti sem við sköpum í samfélaginu, því meira komum við til með að skulda.

Það er alveg á hreinu að við verðum að draga úr skuldsetningunni og en það er ómögulegt í núverandi kerfi. Það er svo ekki til bóta að taka lán sem ekki á að nota í neitt nema geymslu. Sú villa er ríkjandi í þjóðfélaginu í dag, að við þurfum að styrkja krónuna með uppsöfnun gjaldeyrisvaraforða með skuldsetningu. Krónan fær ekki verðmæti af neinu nema verðmætasköpun í samfélaginu. Að ætlast til þess að við getum aukið verðmæti krónunnar með því að taka erlendan gjaldeyrir að láni til þess eins að leggja hann inn á bankareikning, er örugg leið til þess að draga úr eignamyndun í samfélaginu. Það er nefnilega þannig að sú hegðun að taka lán til þess eins að leggja það inn á reikning á lægri vöxtum mun aldrei gera neitt annað en skaða þjóðfélagið. Strax við móttöku lánsins er eignastaðan orðin neikvæð og við því að gera allt annað en að auka verðmæti  og því munum við aldrei gera neitt annað en veikja krónuna, alveg öfugt við það sem okkur er talið trú um. Það er því grundvallarskilyrði fyrir aukinni hagsæld í framtíðinni, að við losum okkur strax við öll lán sem við höfum tekið til að auka gjaldeyrisvaraforðann. Það er aðeins ein leið til að byggja upp slíkan forða og það er með því að flytja út meiri verðmæti en flutt eru inn.

Sú vinna sem lögð hefur verið í að „efla“ bankana svo þeir geti stutt við atvinnulífið og einstaklinga, er einhver sú vitlausasta vinna sem hægt hefur verið að gera við núverandi ástand. Bankarnir geta aðeins „hjálpað“ á einn hátt og það er með aukinni skuldsetningu. Það er engin lausn fólgin í því að hjálpa skuldsettu fólki og fyrirtækjum með því að auka enn frekar við skuldir þeirra.

Breitt hugsun
Eins og ég benti á áðan og hef bent á áður í skrifum mínum, þá liggur rót vandans í kerfinu sjálfu. Það er því grundvallaratriði að við losum okkur við núverandi kerfi og tökum upp nýtt. Ég sé fyrir mér að bankarnir hætti að skaffa fjármagn inn í samfélagið og ríkið taki við því hlutverki.

Það er grundvallaratriði að það sé jafnvægi á milli fjármagns í umferð og þeirra verðmæta sem til staðar eru í samfélaginu. Á hverju ári verður til ný verðmætasköpun í samfélaginu og þessi verðmætasköpun gerir kröfu til þess að nýju fjármagni sem komið í umferð. Í staðin fyrir að bankarnir skaffi þetta fjármagn sem skuld gegn greiðslu vaxta, þá er eðlilegt að ríkið sjái til þess að hluti þessa fjármagns verði notað af ríkinu til að standa undir samneyslunni. Hinn hlutinn á svo að deilast jafnt á alla þegna samfélagsins. Þannig kemur nýtt fjármagn í umferð án þess að aukin skuldsetning fylgi með. Með því að almenningur fái til sín fjármagnið í gegnum þetta kerfi, þá minnkar þörfin á lántökum þar sem almenningur getur fjármagnað megnið af neyslunni með þessu fjármagni. Viljum við raunverulegar breytingar, þá þurfum við að taka ákvörðun um það. Ef á einhverjum tíma hefur verið tækifæri til þess að fara í slíkar gagngerar breytingar, þá er það núna. Bankakerfið er hrunið og í staðin fyrir að endurbyggja upp gamla kerfið, þá eigum við að koma með nýtt kerfi. Ég mæli líka með því að fólk lesi þessa sögu sem Egill birti á blogginu sínu

Kaupmáttur launa hefur lækkað um 7,8%

Athugasemdir

[Jakobína Ingunn Ólafsdóttir, 24.8.2009 kl. 17:05]

Sæll Jón

Ég held að hluti almennings sé meðvitaður um að kerfið sem við búum við elur af sér spillingu og að ráðamenn er fastir í hugarfari sem muni leiða einhver ósköp yfir þjóðina.

Því miður ríghalda þeir sem völdin hafa í morkið kerfi og hugarfar sem hafnar því ekki að gera afkomendur okkar að skuldaþrælum.

[Jón Lárusson, 24.8.2009 kl. 18:48]

Þeir sem eru meðvitaðir um galla núverandi kerfis, verða að upplýsa þá sem ekki hafa áttað sig á þessu. Völdin hjá þeim sem sitja á þingi og í ríkistjórn er enn þá bundið kjörfylgi. Það er almenningur sem er grunnurinn að valdi þeirra og það er almennings að taka af þeim þetta vald.

[Sigurður Jón Hreinsson, 25.8.2009 kl. 00:21]

Þarna ert þú Jón væntanlega að segja, að tekið yrði loka skref í átt að rafrænu Íslandi.  Allar greiðslur yrðu rafrænar þannig að ekki kæmi til að "seðlabanki" þyrfti að prenta út peninga til að standa skil á auknu verðmæti.

Munurinn á þessari hugsun sem þú ert að ýta að okkur, er hins vegar sá að þetta kerfi myndi þjóna fólkinu, ekki fjármagninu og fjármagnseigendum.

[Jón Lárusson, 25.8.2009 kl. 07:57]

Peningar, þ.e. seðlar og mynt er náttúrulega bara barn síns tíma. Tæknin er nú þegar til staðar fyrir rafrænt fjármagnskerfi og með tilliti til stærðar hagkerfisins hérna og almennrar þekkingar, þá tel ég að við séum rétta samfélagið til að hefja þetta skref. Ég held líka að það sé kominn tími til að "kerfið" fari að þjóna fólkinu og hætti að þjóna sérhagsmunahópum.

Það er til dæmis alveg týpískt að við skulum ekki geta sett lög í gegn á Alþingi án þess að bera þau undir sérhagsmunahópa, eins og veðsetningartillöguna sem bankarnir mótmæla. Auðvitað mótmæla bankarnir, þeir hafa persónulegra hagsmuna að gæta þegar kemur að skuldpíningu almennings.