Hvaš meš tapiš?

Nś hefur komiš ķ ljós aš sķšustu tvo mįnuši hefur vķsitalan lękkaš um heil 0,66% og sé litiš til 20 milljón krónu lįns sem tekiš var 2007, žį hefur höfustóll žess lękkaš um heilar 268.207 krónur. Ef viš gefum okkur aš 10.000 heimili séu meš svona lįn, žį er žetta hvorki meira né minna en 2.682.070.000 eša rśmlega 2,6 milljaršar!!!

Žetta er gifurlegt tap fyrir bankakerfiš og ég spyr mig žvķ, hver į aš borga tapiš? Ekki getum viš stašiš ašgeršarlaus hjį žegar slķkt ógęfuhögg rķšur į bankakerfinu.

En sem betur fer er höggiš ekki meira en žetta og hugsanlega er hęgt aš finna einhverja einstaklinga sem hęgt er aš hirša žetta af, enda margir sem enn bśa viš žį aušlegš aš hafa nettó tekjur į hverjum mįnuši.

Žökkum bara fyrir žaš aš vķsitalan er ekki komin nišur ķ 268 stig eins og hśn var įriš 2007, žvķ žį vęri tap bankakerfisins óhugnalegt. Ķmyndiš ykkur bara aš höfušstóll 20 milljóna lįnsins hefši žį bara leišréttst sķ sona.


mbl.is Hefur lķtil įhrif į afborganir lįna
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Athugasemdir

1 Smįmynd: Muddur

Žetta er ljótt aš sjį, ég ętla rétt aš vona aš rķkisstjórnin setji žaš ķ hęsta forgang aš setja lög sem tryggja žaš aš lękkun vķsitölu geti ekki lękkaš verštryggš lįn.

Muddur, 30.7.2010 kl. 08:37

2 Smįmynd: Jślķus Björnsson

Ķslendingar žaš er lįnsformiš į Ķslandi sem heitir į ensku negative amortization loan linked to Icelandic Consumption index number.

Sešlabanki segir žetta vera mortgage loan Consumer Prize indexed. Sem er helber lżgi.

Ķslanska fyrir negam lįn er neikvęš vešaflosunįn. Form sem kom fram į įttunda įratugunum og tengist nżrri hugsun Stjórnsżslur og Bankstofnanir geta lįn aš žótt veš séu ekki til, ef tryggt er aš aš žau er ķ byggingu og og tryggur rekstur hefjist  innan sķšast gjalddaga innan fimm įra,  eša žau seljist innan 5 įra  og žį eru žessi lįn vanalega greitt meš Mortgage lįnum ķ USA og UK. Žetta er jafngreišslu lįn ķ  30 įr meš įlagninu 20% til 30% og fastri veršbólgvöxtum 60% til 90% . Meša viš aš veršbóla sé mest 105% nęstu įr.

Žess vegna žarf ekki aš segja CPI indexed viš alžjóšstofnanir. Banki mį ekki erlendis lįna į žess aš leggja į vexti til afskrifa vegna veršbólgu.   

Hinvegar mį allmennt ekki semja um fasta veršbólgu hęrri en 105% į 30 įrum.

80% śtlendinga velur 30 įra jafngreišslu lįn=mortgage žar sem nafnvextir eru į bilinu 5% til  7,5%  ķ USA og UK.  Raunvxetir eru į bilinu 1,77% - 1,99%  og verbólu leišrétting max 3,5%.

Žetta gefur lįmarks fasta vexti 1,77% +  3,5% vertryggt = 5,27%  hęrri fastir vextir merkja dżrari eignir sem seljast hęgar ef višskiptatengdur ašili fer į hausinn.

Ķslendingar vita ekkert hvaš verštrygging er eša langtķma öruggt verštryggt erlent heimilsfasteigna lįn er.

Ég aldrei heyrt talaš um negam lįn hér, en žau voru mikiš ķ umręšunni ķ USA um 1980 og aftur um 2000. Vegna žess aš vešlįnar [ekki alvöru bankastofnanir] reyndu aš plat fólk aš žetta vęru langtķma lįn sem kęmu betur śt en žau hefšbundnu löglegu.

Hinsvegar fylgja žau ekki neysluvķsitölu og er žvķ ekki verštryggš žau tengjast henni eftir śtgįfu lįnssamnings žannig aš heildar umsaminn skuld vertryggš hękkar 30 % umfram vertryggingu į 30 įrum ef veršbólga er um 3,0% aš jafnaši hagvöxtur endurspeglst aš hluta ķ veršbólgu. USA er meš 3,2% veršbólgu į įri miša aš 30 įr, UK um 3,4% , Žjóšvejar og Hollendingar eru nįlęgt  2% veršbólgu į įri.   

Hér męlir neysluvķsitala heildar neyslu allra, ķ USA męlir neytendaveršvķsi breytingar į neyslukostnaši óbreyttra launžega, sleppir yfirmönnum og tękju hęrri og atvinnuleytendum sem višmišun.  Ókostur hér er aš ef žeir rķkustu brušla žį borgar massinn mismuninn ķ hęrri vöxtum. 

Laun vķstala męlir laun allra  žannig ef topparnir hękka žį er sagt aš allir hękki. Vöxtur launvķsitölu į 30 įrum fylgir neysluvķstölu og  žegar um negam lįnsform er aš ręša er hśn jafn dżr fyrir neytandann.

Best er aš semja um fasta vaxtaupphęš ķ upphafi eša fasta raunvexti og deilda svo heildar skuld nišur į 360 gjalddaga.  T.d. 10.000.000 aš lįni og 2.000.000 ķ leigum gefa:Heildarskuld 12.000.000. eša fast gjald 33.333  reikna svo veršbólgu ofan į hvern gjalda fyrir sig. Sķšast gjaldagi er mišaš viš 3 %  33,333 x 1,9 = 63.333 fyrsti gjalddagi 33.333  x1,0025 =  33,416.

Ef veršbólga er samin föst: žį veršur heildar skuld 10.000.000 + 2.000.000 + 6.000.000 = 18.000.000 eša fastgjaldiš alla gjalddaga =  50.000 kr.

Žetta er dęmi um veruleikan utan Ķslanda eša ķ USA og EU, žegar sjóšir lįna örugg verštryggš fasteignalįn. Ekkert negam žar.  Ég tilheyri alls ekki tossum į mķnum nįmsferli en get vottaš aš žeir sem vilja vertryggingu burt eru žaš. Viš viljum negam lįnsform burt eins ašrir og viš viljum sömu heildarraunvaxta kröfu og gildir annarstašar.

Negam lįnsformiš į öruggum fasteignalįnu var tekiš upp hér samfara žvķ aš Ķslensku % breytingar į Ķslenskri neysluvķstölu var skilgreint veršrtrygging. Į śtlensku fylgja vaxtaleišréttingar vexti neytendaveršvķsis.   

Ég er fyrsti Ķslendingur sem uppgötvaši aš hér er bśiš aš bśiš aš ljśga aš ekki bara lögfręšimenntušum heldur allri žjóšinni aš negnam lįnin sem fylgi neysluvķsitölu, en žau gera žaš alls ekki žau tengjast henni til hękkunar umsaminna raunvaxta į lįnstķmanum. Žett er ofreiknašar vaxtabętur į kostnaš lįntaka sem telur sig geta treyst aš lįnsformiš sé verštryggt.

100.000.000 króna lįn ofreiknast um 30.000.000 aš raunvirši į 30 įrum ef veršbólga undir 3,2%.

Umbošsmašur skuldar žekkir kślulįn sem eru ein tegund 5 įra neikvęšra vešlosunar lįna.

Hann hlżtur aš hafa heyrt um Negam svindliš į neyetum ķ USA um 1980 og um 2000 og lögin sem voru sett til aš verndaneytendur ķ Kalifornķu 2009.  Spęnsku Bankanna 1994 sem sem voru aš  lįna śt fyrir vešbönd į lįnstķmanum.

Hér gleymist aš žetta eru langtķma örugg lįn. Ef lįntaki [almennur neytandi] er ķ skilum allan lįnstķman, žaš ręšast af fjölda gjalddaga og  fastri lįgri raunvaxtar upphęš allan lįntķman.

Jślķus Björnsson, 30.7.2010 kl. 11:21

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband